İklim ve Hava Hareketleri

30-11-2018 22:29 8. Sınıf Konuları

İklim ve Hava Hareketleri

1-İklim Nedir?

Bir yerde uzun bir süre gözlemlenen sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgâr, yağış, yağış şekli gibi olayların
ortalamasına iklim denir.

İklimi Etkileyen Faktörler
Ekvatora olan uzaklığı
Bitki örtüsü
Yeryüzü şekilleri
Denize uzaklığı
Denizden yüksekliği

Alçak ve Yüksek Basınç Nedir?
Isınan hava yükselir ve alçak basınç oluşur.
Soğuyan hava alçalır ve alçak basınç oluşur.
Yani güneşli havalar alçak basınç; yağmurlu, karlı havalar yüksek basınçlıdır.

Nem Nedir?
Havada bulunan su buharına nem denir.

2-Hava olayları nedir ?

Belirli bir bölgede kısa zaman dilimi(günlük veya haftalık) içerisinde gerçekleşen olaylara hava olayları denir.
Hava olayları ile ilgilenen ve buna bağlı olarak tahminlerde bulunan bilim dalına meteorolojidenir. Meteoroloji ile uğraşan bilim insanlarına meteorolog denir.
Hava olayları; rüzgar, yağmur, kar, dolu, kırağı, sis, çiy gibi şekillerde karşımıza çıkabilir.

Rüzgar Nedir ?
Yatay yönde meydana gelen hava hareketine rüzgar denir.
Sıcak hava bulunan alanda hava yoğunluğu azdır, alçak basınç alanı meydana gelir.
Soğuk havanın bulunduğu alanda hava yoğunluğu fazladır, yüksek basınç alanı meydana gelir.
Rüzgar yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru oluşur.

Yağmur :
Havadaki nem yoğuşarak su damlacıklarını oluşturur. Küçük su damlacıkları bulutu oluşturur. Bulutlarda bulunan su damlacıkları soğuk hava ile beraber birleşerek büyük su damlalarına dönüşür.Ağırlaşan su damlaları yağmur olarak yeryüzüne iner.

Kar : Bulut içerisindeki su damlacıkları soğuk havanın etkisiyle buz tanelerine dönüşerek kar meydana gelir.

Dolu : Yağmurla oluşan su damlaları fırtınanın etkisi ile beraber donar, buz kütlesine dönüşür ve dolu meydana gelir.

Kırağı : Çok soğuk havalarda görülür. Havanın aniden soğumasıyla birlikte havadaki nem kırağılaşarak (gazdan katıya) kırağı meydana gelir.

Çiy : Havanın soğumasıyla birlikte havadaki nem yoğuşarak su damlacıkları oluşturur. Buna çiy denir.

Sis : Yeryüzüne yakın yerde havadaki su buharının yoğuşarak küçük su damlacıkları oluşturması ile sis oluşur.

İklim ve hava olayları arasındaki farklar:

İKLİM	HAVA OLAYLARI
Geniş bölgelerde ve çok uzun zaman aynı kalan ortalama hava şartlarıdır.	Belir bir bölgede kısa süre içinde etkili olan hava şartlarıdır.
İklim ile uğraşan bilim dalına klimatoloji denir.	Hava olaylarını inceleyen bilim dalına meteoroloji denir.
İklim ile uğraşan bilim adamına klimatolog denir.	Hava olayları ile uğraşan bilim adamına meteorolog denir.
En az 25-30 yıllık hava durumuna ait ortalama verilere bakılır.	Günün belirli saatlerinde yapılan günlük gözlemler ile belirlenir.
Kurak, yağışlı, soğuk, sıcak, ılık gibi ifadeler kullanılır.	Güneşli, bulutlu, yağmurlu, rüzgarlı gibi ifadeler kullanılır.
Zaman içinde değişkenlik azdır ve iklim kesinlik belirtir.	Zaman içinde değişkenlik fazladır ve hava olayları tahminidir.

Küresel iklim değişiklikleri:

Fosil yakıtların yanması sonucu atmosfere salınan sera gazları (karbonmonoksit, karbondioksit, CFC gibi) Güneş ışınlarının yeryüzüne çarpıp geri uzaya dönmesi engeller.
Salınan gazların Güneş ışınlarını geri göndermemesine sera etkisi denir.

Bu olay Dünya’da ortalama sıcaklığın her yıl artmasına neden olur. Bu da küresel ısınmaolarak adlandırılır.
Sera gazlarındaki artışın, Dünya’da kalıcı iklim değişikliğine neden olduğu düşünülmektedir.

Küresel iklim değişikliğinin sonuçları;

Hava sıcaklıklarında her yıl artış gözlenir.
Sıcaklık artışı sonucu çölleşme, kuraklık, erozyon gibi olaylar gözlenir.
Sıcaklık artışı sonucu kutupların erimesi, seller ve su taşmaları gözlemlenir.
Kutuplarda buzulların erimesi sonucu kutupta yaşayan canlıların nesilleri tükenme tehlikesi ile karşı karşıya gelir ayrıca su seviyeleri yükselir ve karada yaşayan canlıların hayatını olumsuz etkiler.
Biyolojik çeşitliliğin azalması ile doğal denge bozulacak ve geri dönüşü olmayan sonuçlar ortaya çıkacak.
Yangınlarda artışlar görülecek.
Sıcaklık artışı insanlar ve hayvanlar üzerinde olumsuz etki yaratacak. Bu sebeple hastalıklar ve ölüm oranları artacak.

Küresel iklim değişikliğini önlemek için yapılması gerekenler;

İnsanlar küresel iklim değişikliği konusunda bilinçlendirilmelidir.
Fosil yakıt tüketimi azaltılmalıdır.
Yenilenemez enerji kaynakları yerine, yenilenebilir enerji kaynakları tercih edilmelidir.
Ormanlık alanlar artırılmalı, orman tahribatının önüne geçilmelidir.
Plansız kentleşmenin önüne geçilmelidir.
Nüfus planlaması yapılmalıdır. Nüfus artışı pek çok problemi yanında getirmektedir.
Özel araçlar yerine toplu taşıma araçları tercih edilmelidir.
Binalarda ısı yalıtımına önem verilmelidir.
Enerji konusunda tasarruf yapılmalıdır. Gereksiz enerji kullanımının önüne geçilmelidir.